تهاتر
هنگامی که دو نفر در برابر یکدیگر مدیون باشند، بر اساس ماده ۲۶۴ قانون مدنی، از راه تهاتُر، تعهدات یا به عبارتی دین های آن ها به یکدیگر از بین می رود، چراکه وقتی دو نفر به هم مدیون باشند، در مقابل هم به یکدیگر تعهد دارند تا دیون خود را پرداخت کنند، همچنین وقتی که دیون خود را بپردازند، از دین بری می گردند.
لازم به ذکر است، تهاتر بر طبق ماده ۲۹۴ قانون مدنی وقتی حاصل می شود، که دو نفر در مقابل همدیگر مدیون باشند.
اقسام تهاتر
تهاتر در قانون به 3 گروه تقسیم می شود، که هر یک شرایط خاص خود را دارند، که در ادامه به توضیح آن خواهیم پرداخت.
تهاتر قضائی
برخی اوقات افراد بدهی های خود را میان خود برطرف نمی کنند و شخص برای طلب خود از فرد دیگر، از راه دادگاه طرح دعوی می کند. بنابراین زمانی که دادگاه به دعوی بین آن دو رسیدگی می کند و به تعهد یا دین بین آن دو نفر پی می برد و حکم به تهاتُر را صادر می کند، به آن تهاتر قضائی گفته می شود.
تهاتر قهری
مطابق ماده ی ۲۹۵ قانون مدنی، تهاتُر قهری می باشد و بی آنکه طرفین در این مسئله تراضی کنند، حاصل می شود، پس به محض اینکه دو نفر در برابر یکدیگر در آن واحد مدیون گردیدند، هر دو دین تا مقداری که با هم معادله می کند، به صورت تهاتر بر طرف شده و طرفین به میزان آن در برابر یکدیگر بری می گردند.
تهاتر قراردادی
با نظر به اینکه تهاتُر قهری است، در رابطه با دین هایی ایجاد می گردد که موضوع آن دین ها یکی باشد، و نیز بایستی زمان و مکان پرداخت دو تعهد یا دین نظیر هم باشد، در صورتی که این شرایط وجود نداشته باشد و دو طرف بخواهند در ازای اسقاط تعهدات خود به واسطه تهاتُر موافقت کنند، می توانند قراردادی فی مابین خود در این رابطه تنظیم کنند که به آن تهاتُر قراردادی گفته می شود.
تفاوت تهاتر با ابراء
در تهاتُر 2 نفر در برابر یکدیگر مدیون هستند، یا به بیان دیگر دو دین یا تعهد در برابر هم قرار می گیرد، اما در ابراء، فردی از دیگری طلبکار است و بدهکار در برابر فرد طلبکار مدیون است، بنابراین در ابراء، فرد طلبکار از انجام تعهدی که به نفع وی می باشد چشم پوشی می نماید. (مثل اینکه به مدیون بگوید، دیگر به من دینی نداری.)