مجازات تکرار جرم
مباحثی نظیر تکرار و تعدد جرم درحوزه ی حقوق کیفری مطرح می باشد. تکرار جرم وصف رفتارهای مجرمانه فردی می باشد که با حکم قطعی لازم‌الاجرا از یکی از محاکم کیفری، محکومیت کیفری پیدا کرده و بعداً مرتکب جرم دیگری گردیده است. یکی از جهات تمایز تعدد و تکرار جرم، وجود سابقه محکومیت کیفری بوده که شرط مهم تحقق تکرار جرم می باشد.
ماده ی 136 قانون مجازات اسلامی در این رابطه بیان می کند :
«هر وقت فردی سه بار مرتکب یک نوع جرم موجب حد گردد و هر بار حد آن جرم بر وی جاری شود حد او در بار چهارم اعدام است». این ماده ناظر به تکرار جرم در جرایم حدی می باشد.
در جرایم حدی معیار تشخیص تعدد از تکرار جرم اجرای حکم می باشد. به این معنا که در صورتی که جرایم متعدد پیش از اجرای حکم باشد مورد از موارد تعدد بوده ولی چنانچه جرم دوم پس از اجرای مجازات جرم اول باشد مورد از موارد تکرار می باشد. بر عکس جرایم تعزیری که معیار تشخیص تعدد از تکرار جرم قطعیت حکم است.
بر طبق ماده ی 137: هر شخصی به دلیل ارتکاب جرم عمدی با حکم قطعی به یکی از مجازات های تعزیری از درجه 1 تا درجه 5 محکوم گردد و از تاریخ قطعیت حکم تا حصول اعاده حیثیت یا شمول مرور زمان اجرای مجازات، مرتکب جرم عمدی تعزیری درجه 1 تا 6 شود، حداقل مجازات جرم ارتکابی به صورت میانگین بین حداقل و حداکثر مجازات قانونی آن جرم است و دادگاه می تواند وی را به بیش از حداکثر مجازات تا یک چهارم آن محکوم نماید.
این ماده به تکرار جرم در جرایم تعزیری اشاره می کند که معیار تشخیص تعدد از تکرار جرم قطعیت حکم می باشد.
مجازات تکرار جرم در جرایم تعزیری
به غیر از تکرار جرم در جرایم حدی، این مسئله در جرائم تعزیری هم توسط قانون گذار بررسی شده است. جرم تعزیری، جرمی می باشد که با نظر به شرایط جامعه و اوضاع و احوال قانون گذار تعریف کرده است و خودش با توجه به گونه و شدت عمل ارتکابی برای آن مجازات پیش بینی کرده است که البته برخلاف جرم حدی که در مجازات تغییر و تخفیف وجود امکان پذیر نیست، امکان تغییر و تخفیف در آن وجود دارد.
مجازات تکرار جرم در جرائم تعزیری این گونه است که چنانچه فردی به سبب یک حکم قطعی به یکی از مجازات های تعزیری از درجه 1 تا 6 محکوم گردد و از تاریخ قطعیت حکم تا حصول اعاده حیثیت یا شمول مرور زمان اجرای مجازات، مرتکب جرم تعزیری درجه 1 تا 6 دیگری گردد، به حداکثر مجازت تا 1.5 برابر آن محکوم می گردد .
تکرار جرایم تعزیری در صورت وجود جهات تخفیف در مجازات
- اگر مجازات قانونی، حداقل و حداکثر داشته باشد، دادگاه قادر است مجازات مرتکب را تا میانگین حداقل و حداکثر مجازات کم کند.
- در صورتی که مجازات ثابت باشد یا حداقل نداشته باشد، دادگاه می تواند مجازات مرتکب را تا نیمی از مجازات مقرر کم کند.
البته چنانچه مرتکب 3 فقره محکومیت قطعی مشمول مقررات تکرار جرم یا بیش از آن داشته باشد، مقررات تخفیف اعمال نمی گردد.
مجازات تکرار جرم در جرایم حدی
مرتکبی که 2 بار یا بیشتر اقدام به ارتکاب جرمی می نماید مسلم است که مجازات وی هم فرق خواهد داشت و شدیدتر تنبیه می شود. این شدت در رابطه با جرائم حدی هم وجود دارد. جرائم حدی جرائمی می باشند که مجازاتشان در شرع تعیین گردیده است و قانون گذار مستقیما و عینا آن‌ها را در قانون بیان نموده است. به همین دلیل تغییر و حذف مجازات امکان پذیر نیست. مجازات تکرار جرم در جرائم حدی بر اساس ماده ی 136 قانون مجازات اسلامی 92 معین گردیده است. مطابق این ماده چنانچه شخصی 3 مرتبه مرتکب یک جرم که مجازات آن حدی است گردد و در هر مرتبه نیز مجازات نسب به وی اعمال گردد، در بار چهارم مجازات وی اعدام می باشد.