جرم دسترسی غیرمجاز
به عقیده ی بعضی از حقوقدانان، دسترسی غیرمجاز به معنی رخنه ی غیرقانونی به سامانه ی رایانه ای حفاظت شده است. برخی دیگر اعتقاد دارند که این جرم به معنی به دست آوردن داده ها، برنامه ها و اطلاعات دیگران بدون مجوز می باشد. و بعضی دیگر از حقوقدانان بیان می دارند که این جرم به معنی دسترسی به محتوای ذخیره شده یا در حال پردازش در یک یا چند سامانه رایانه ای، مخابراتی یا شبکه ای بدون مجوزاست. انجام هرکدام از این کار ها به وسیله ی مرتکب جرم باعث تشکیل پرونده ی کیفری با موضوع شکایت از دسترسی غیرمجاز است.
شکایت از دسترسی غیرمجاز
شکایت از دسترسی غیرمجاز مثل کلیه ی جرایم دیگر عنصر قانونی (ماده قانونی) مربوطه را دارد. بر اساس ماده ی 729 قانون مجازات اسلامی: هر شخص که به صورت غیرمجاز به داده ها یا سامانه های رایانه ای یا مخابراتی دسترسی پیدا کند مجرم محسوب می شود.
مجازات دسترسی غیرمجاز
شکایت از دسترسی غیرمجاز باعث تحمیل مجازات بر مرتکب جرم می گردد. بر طبق ماده ی 729، مجازات مرتکب جرم، حبس از نود و یک روز تا یک سال یا جزای نقدی از دو تا هشت میلیون تومان یا هر 2 مجازات است. بر اساس ماده ی 19 قانون مجازات اسلامی، این جرم درجه 6 به شمار می رود.
مراحل شکایت از دسترسی غیرمجاز
برای شکایت از دسترسی غیرمجاز مثل دیگر موضوعات کیفری و پرونده های کیفری، بایستی مراحل دادسرا و دادگاه را طی کرد. ولی با توجه به فعالیت پلیس فتا و انجام تحقیقات مقدماتی به وسیله ی ایشان که ضابط دادگستری است، پلیس فتا هم باید مراجعه کرد. هنگامی که شاکی نسبت به گرفتن وکیل و مشخص کردن وکیل متخصص در رابطه با جرایم مربوط به فضای مجازی اقدام می نماید، وکیل برای او 0 تا 100 پرونده را انجام می دهد. بنابراین وکیل به پلیس فتا مراجعه نموده و درصورت نیاز موکل را هم همراه با خود می برد.
اقدام اول جهت شکایت از دسترسی غیرمجاز:
اولین کار جهت شکایت از دسترسی غیرمجاز، تنظیم شکواییه به شکل درست و قانونی است. شما در متن شکواییه، دلایل خود را مطرح می نمایید، اتفاقی که رخ داده را شرح می کنید. چنانچه متهم را می شناسید، مشخصات او را در شکواییه مندرج می نمایید. چنانچه مرتکب جرم را نمی شناسید، در متن شکایت از دسترسی غیرمجاز، درخواست ارجاع امر به پلیس فتا را بیان می کنید. و بعد اگر می خواهید شخصا اقدام نمایید، به یکی از دفاتر خدمات الکترونیک قضایی مراجعه کنید.
دسترسی غیرمجاز خاص
امکان دارد شکایت از دسترسی غیرمجاز به دلیل یک دسترسی غیرمجاز خاص باشد. به این معنا که به غیر از آن چیزی که در ماده س 729 قانون که به شکل عام جرم دسترسی غیرقانونی را جرم انگاری کرده است در پاره ای از موارد، قانونگذار به شکل جدا و مجزا و خاص به جرم انگاری جداگانه و مشخص نمودن مجازات پرداخته است.
دسترسی غیرمجاز به سامانه های الکترونیکی کالا و ارز
بر طبق ماده ی 5 قانون مبارزه با قاچاق کالا و ارز، دولت وظیفه دارد جهت پیشگیری از قاچاق کالا و ارز و شناسایی آن، سامانه الکترونیکی و هوشمند تازه ی مورد احتیاج برای نظارت بر فرایند واردات، صادرات، حمل و نقل، نگهداری و مبادله کالا و ارز را راه اندازی نماید. تمامی اشخاص حقیقی و حقوقی موظف به رعایت مفاد و مقررات درج شده در این قانون می باشند. بنابراین چنانچه فردی به هر شکلی دسترسی غیرمجاز به اطلاعات سامانه های راه اندازی شده دست پیدا کند به مجازات حبس از شش ماه تا دو سال محکوم می گردد. از همین رو امکان دارد فردی که متهم پرونده شکایت از دسترسی غیرمجاز خاص گردیده است به وکیل جرایم رایانه ای احتیاج داشته باشد.
دسترسی غیرمجاز به پایگاه های اطلاعاتی مودیان مالیاتی
بر اساس ماده ی 169 قانون اصلاح قانون مالیات های مستقیم سازمان امور مالیاتی وظیفه دارد پایگاه اطلاعات هویتی، عملکردی و دارایی مودیان مالیاتی را ایجاد کند. بنابراین دستگاه های اجرایی مجاز می باشند که با تصویب هیات وزیران و حفظ طبقه بندی موجود در این اطلاعات، به اندازه ای که نیاز است از این اطلاعات استفاده کنند. از همین رو هر نوع دسترسی غیرمجاز به اطلاعات ثبت گردیده در پایگاه اطلاعات هویتی، عملکردی و دارایی مودیان مالیاتی موضوع ماده ی 169 مکرر جرم می باشد و مرتکب جرم به جز انفصال از خدمات عمومی دولتی و عمومی از 2 تا 5 سال به مجازات حبس از 6 ماه تا 2 سال هم محکوم می گردد.
دسترسی غیرمجاز به پایگاه اطلاعاتی قانون ارتقا سلامت اداری
بر اساس ماده ی 35 قانون ارتقا سلامت اداری، هر نوع دسترسی غیرمجاز به پایگاه های اطلاعاتی موضوع این قانون، ممنوع است و جرم محسوب می شود. بنابراین مرتکب جرم، به مجازات حبس از 6 ماه تا یک سال محکوم می گردد.
شایان ذکر می باشد که شروع به جرم دسترسی غیرمجاز به پایگاه های اطلاعاتی قانون ارتقا سلامت اداری حبس از نود و یک روز تا شش ماه را به دنبال دارد.