مجازات قاچاق کالا
به صورت کلی هر معامله ای که در کشور صورت گیرد که قبل از آن از طرف دولت منع گردیده باشد، “قاچاق” نامیده می شود.
از نظر علم اقتصاد هر گونه کالایی که به صورت مخفی و پنهانی به مرزهای کشور وارد و یا از آن خارج گردد هم به عنوان کالای قاچاق شناخته می شود.
قاچاق کالا
قاچاق کالا به 2 شکل داخلی و خارجی صورت می گیرد. با نظر به “کتاب ترمینولوژی حقوق” قاچاق کالا بدین صورت تعریف شده است: ” حمل، نقل و جابه جایی کالا از قسمتی به قسمت دیگر، در صورتی که هر 2 قسمت در داخل کشور قرار داشته باشند قاچاق داخلی و اگر قسمتی در داخل کشور و قسمت دیگر در خارج مرز واقع گردیده باشد قاچاق خارجی می باشد.
شایان ذکر می باشد که بر اساس ماده ی 377 قانون تجارت، میان متصدی حمل و نقل و قاچاقچی کالا فرق وجود دارد. بر اساس این قانون فردی که برای حمل و نقل اشیاء، پاداشی می گیرد متصدی حمل و نقل است. در این حالت قراردادی میان متصدی حمل و نقل و فرستنده ی کالا نوشته می شود که بر اساس آن متصدی حمل و نقل با وکالت و اذن دیگری وظیفه دارد تا بار را سالم به مقصد برساند.
چنانچه کالاهایی که واردات و صادراتشان از نظر قانون ممنوع است، خرید، فروش و یا نگهداری شوند قاچاق محسوب می شود. به اشخاصی که این کار را انجام می دهند، قاچاقچی می گویند.
قوانین مخصوص قاچاق کالا
بر طبق ماده ی 1 قانون مبارزه با قاچاق کالا و ارز ، قاچاق یعنی: “هر نوع فعل و یا ترک فعلی که باعث نقض قوانین مرتبط با واردات یا صادرات کالا و ارز می گردد.” بر اساس قانون با متخلفان برخورد می شود و برای آنان مجازات در نظر می گیرند.
با نظر به ماده ی گفته شده، قاچاق در مواردی رخ می دهد که نقل و انتقال کالا بر خلاف محدودیتی باشد که از طرر قانون مقرر گردیده است. مثلا واردات و صادرات اجناس مجاز بدون پرداخت عوارض گمرکی در گروه قاچاق عوارض گمرکی قرار می گیرد.
مقصود از کالا، هر جنسی می باشد که از نظر اکثر مردم، ارزش اقتصادی داشته باشد و مردم حاضر باشند برای به دست آوردن آن مبلغی را پرداخت کنند.
انواع کالای قاچاق
کالاهای ممنوع: از نظر قانون صادرات و واردات این گروه از کالاها ممنوع می باشند و در صورت سرپیچی از قانون با متخلفان برخورد می گردد
کالاهای مجاز مشروط: تشریفات گمرکی جهت صادرات و واردات این دست از کالاها بایستی به درستی صورت گییرد و بر حسب قانون از مراجع ذی ربط قاونی هم مجوز دریافت گردد.
کالاهای مجاز: این گونه از کالاها را می توان با استفاده از تشریفات گمرکی و بانکی، صادر و یا وارد کرد و احتیاجی به کسب مجوز ندارد.
راه های پیشگیری از قاچاق کالا
ترخیص کالا از گمرک با ارائه ی گواهی نامه های شناسه کالا و شناسه رهگیری که برای هر کالا منحصر به فرد است، یکی از تمهیدات مناسب جهت پیشگیری از قاچاق کالا است. در این شیوه فرقی اساسی میان کالاهای جعلی و قاچاقی و کالاهای خارجی و مجاز که بر اساس قانون به کشور وارد می شوند، ایجاد می شود.
استفاده از سامانه هوشمند یکی دیگر از روش های مناسب جهت پیشگیری از قاچاق کالا است. در این شیوه به درستی بر صادرات، واردات، حمل و نقل و نگهداری نظارت می گردد. بنابراین باید دستگاه های مربوط به تجارت خارجی ضمن استفاده از اشخاص با تجربه و کاربلد همکاری مورد نیاز را با دستگاه های مسئول جهت مبارزه با قاچاق کالا و ارز انجام دهند.
قاچاق کالا اقسام گوناگونی دارد. به صورت کلی ماده ی 18 و 22 قانون به این مسئله پرداخته است. با نظر به این مواد با اشخاصی که در قاچاق، حمل و نگهداری این نوع کالاها دست داشته اند، برخورد می شود. ضبط کالا و پرداخت جریمه نقدی از مجازات قاچاق کالا محسوب می شود.
چنانچه عین کالا در دست نباشد، متخلف وظیفه دارد معادل پولی آن را پرداخت کند که این قانون موقعی که مرتکب نقشی در از دست رفتن کالا نداشته باشد، اجرا نمی گردد. ضبط وجوه به دست آمده از قاچاق کالا و ابزار و وسایلی که در ساخت کالا از آن ها بهره برده است از مجازات های دیگر قاچاق است.
مراجع صالح جهت رسیدگی به جرم قاچاق کالا و ارز
هنگامی که قاچاق کالا به شکل حرفه ای و سازمان یافته صورت گیرد، به آن رسیدگی می شود. در صورتی که قاچاق کالا و ارز به وسیله ی یکی از ماموران و کارمندان دولت انجام گیرد، برای آنان انفصال از خدمت دولتی و یا حبس در نظر می گیرند. رسیدگی به پرونده ی این افراد جهت بررسی در صلاحیت دادگاه انقلاب و دادسرا است.
پرونده های دیگر قاچاق کالا و ارز در صلاحیت تعزیرات حکومتی می باشند. این سازمان که مسئول رسیدگی به تخلفات اقتصادی و صنفی است، به جرم قاچاق کالا و ارز هم رسیدگی می نماید.
در صورتی که پرونده ی قاچاق چند متهم داشته باشد و به اتهام یکی از آنان در مرجع قضایی رسیدگی گردد، اتهامات دیگر متهمان هم در همان مرجع بررسی و رسیدگی می شود.